İnkjet Yazıcıların Çalışma Prensibi;
Renkli çıktı verebilen inkjet yazıcılar CMYK (Cyan,Magenta,Yellow, Black) sistemiyle 16.7 milyon renk üretirler ve genelde iki ayrı mürekkep kartuşuyla çalışırlar. Birinin içi tamamen siyah, diğeri ise birbirinden ayrı odalarda, mavi, kırmızı ve sarı mürekkep ile doludur (Bazı yazıcı modelleri tüm renkler için ayrı kartuş kullanırlar). Cyan ve Magenta renklerini, mavi ve kırmızı olarak ifade etmemizin sebebi, bu kelimelerin Türkçe’de tam karşılığının bulunmamasıdır.
Şekil 1’de bir resim editörü ile C-M-Y-K renkleri oluşturulmuştur. Görüldüğü gibi mavi ve kırmızı diye ifade ettiğimiz renkler aslında daha farklıdır. Bu arada gerçek Cyan rengi Şekil 1’de ki gibi değildir. Çünkü monitörler RGB sistemiyle çalışır ve CMYK sistemiyle üretilmiş Cyan rengini tam anlamıyla veremezler.
Şekil 1 
CMYK Renk Sistemi
Baskıda dört temel işlem (Proses) rengi (Cyan, magenta, yellow, black) Bu renkler tramlama yöntemi ile baskıda bütün renkleri oluştururlar. Aslında temel renk sayısı üçtür. Siyah bu renklere zorunlu olarak ilave edilmiştir. Teoride üç rengin karışımının siyahı oluşturması gerekirken, pratikte bu durum böyle değildir. Hem üç rengin mürekkepleri yeterli renk şiddetini sağlamadıklarından hem de üç renkli mürekkebin karışımı yerine siyah mürekkep kullanmanın maliyetinin daha düşük olması nedeniyle siyah renk sisteme ilave edilmiştir.
Mürekkep Kartuşlarının Çalışma Prensibi
Kartuşlar ısı yardımıyla mürekkep püskürtürler. Nozzle adı verilen kılcal kanallara gelen mürekkep, ısının ani değişimiyle genleşir ve kağıdın üzerine çok küçük bir nokta oluşacak şekilde püskürür. Kartuş üzerinde gördüğünüz elektronik devreler iyi iletkenlik için bakırdan yapılır. Çok hassastırlar. Bu yüzden elle dokunulmaması önemle vurgulanır. Hatta dokunulduğunda vücuttaki statik elektrikten etkilenerek çalışmaz hale gelebildikleri bile söylenir (ben buna inanmıyorum ama yinede dikkat ederim). Dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta ise (eğer doldurulacaksa) mürekkebin tamamen bitmeden dolum yapılması gerektiğidir. Çünkü bu kılcal kanallar, içleri boşken ısıya maruz kalırsa yanarlar ve yanan kanaldan bir daha asla mürekkep gelmez. Bazı kartuşların çıktılarda çizikler bırakmasının sebebi bu şekilde, bazı kanalların yanmış olmasıdır.
KARTUŞ DOLUMUNda DİKKAT ETMENİZ GEREKEN HUSUSLAR
Öncelikle tamamen ekonomik kaygılarla piyasaya yayılan bazı YALANLARDAN bahsedeyim.
1 NUMARALI YALAN: HP, Lexmark, Canon gibi ucuz yazıcı satıp, vurgunu pahalı kartuş satışından yapma politikası izleyen büyük firmaların ortaya attığı KARTUŞ DOLUMU YAZICINIZI BOZAR, ÇIKTILARINIZ KALİTESİZ OLUR yalanı,
2 NUMARALI YALAN: Sermayesi biraz güçlü ama yöresel çalışan, dolum makinesi sahibi firmaların ortaya attığı ELLE DOLUM KARTUŞ ÖMRÜNÜ KISALTIR yalanı,
3 NUMARALI YALAN: Sermayesi çok az, yöresel çalışan, dolum makinesi olmayan küçük firmaların ortaya attığı KARTUŞLARINIZI ÜSTTEKİ DELİKTEN SAKIN DOLDURMAYIN yalanı! (kendileri de sıklıkla üst delikten doldururlar ama işlemin bu kadar basit olduğunu bilmenizi istemezler)
Yukarıda yazdığım 3 madde; dolum doğru yapıldığı, kaliteli malzeme kullanıldığı müddetçe gerçekten KOCamaN yalanlardır. Sakın aldanmayın.
….
Eğer dolumu bir firmaya yaptıracaksanız kullandıkları mürekkeplerin kalitesinden emin olmalısınız. Sadece kalitede yetmiyor. Ayrıca renk tonlarının yukarıda anlattığım gibi tam anlamıyla CMYK renkleri olması gerekli. Aksi taktirde, özellikle fotoğraf çıktılarınız orijinali gibi olmayacaktır. Kısacası renklilerde renk tonlarına, siyahta ise mürekkebin Pigment bazlı olmasına dikkat etmelisiniz. Mürekkebi koklayın, eğer baş ağrıtacak derecede ağır bir koku (ben bu kokuyu ispirto kokusunu benzetiyorum) alıyorsanız o mürekkepten uzak durun. Ayrıca bir peçeteye damlatın ve Şekil 1’de ki renklere benzeyip benzemediğine dikkat edin.
Kalitesiz mürekkep yoğun olabilir ve tortulaşma oluşabilir. Bu da kartuşun, dolu olsa bile yazmamasına sebebiyet verir. Yada mürekkep olması gerekenden ince olabilir, yazıcınız bekleme modundayken akabilir, park bölümünün dolmasına ve yazma kafasının hareketsiz kalmasına sebep olabilir. İnce olduğu halde uçucu madde ihtiva ettiğinden zamanla koyulaşabilir ve yazma ağzının tıkanmasına sebebiyet verebilir.
– Dolumu kendiniz yapacaksanız; Kaliteli mürekkep, kafa temizlemek için solvent ve vakum+dolum için kartuşunuza uygun aparat edinmelisiniz.
– Bakır Plaka ve baskı kafası hassastır. Bu bölgeye itinalı davranmalısınız. Sert cisimlerle asla temas etmemelisiniz.
– Kartuşunuzun ağzının tıkanmamasına özen göstermelisiniz. Bunun için çok uzun süre (1 aydan fazla) yazıcınızı kullanmamazlık yapmayın, kartuşunuzu belli periyotlarla, bitmeden doldurun. 10 Ml mürekkep alan siyah kartuş % 5 yoğunlukta yaklaşık 250 çıktı verir. Bu bilgiye göre kartuşunuzu bitmeden doldurmak için bir periyot oluşturabilirsiniz.
– Eğer kartuş ağzı tıkalı değilse dolumu kartuşun üzerinde, etiketin altında bulunan delikten doldurabilirsiniz. Ağzın tıkalı olup olmadığını anlamak için şu an sorunsuz çalışan kartuşunuzu çıkarın ve yazma kafasını bir peçeteye hafifçe bastırıp çekin. Peçetede oluşan şekli hafızanıza kaydedin. Eğer dolum anında da aynı görüntüyü görürseniz kartuşunuz açık demektir.
– Eğer kartuş ağzı tıkalıysa, ağza solvent püskürtüp 3-5 sn bekleyin. Bir peçeteye silip, oluşturduğu şekli kontrol edin. Eğer açılmamışsa, vakum aparatına takıp şırıngayı dışa çekerek vakum yapın. Oluşturduğu şekli kontrol edin. Eğer hala açılmamışsa son çare olarak 15-20 sn su buharına tutun. Tekrar vakum yapın. Açılmamışsa yapacak bir şey yok demektir. (Bu duruma düşmemek için bitmeden dolum yapmayı prensip haline getirin)
– Eğer aparatınız varsa, ağızdan dolum yapmayı alışkanlık haline getirin. Ağız açık olsa bile aparat yardımıyla ağızdan yapılan dolum, tüm kanalların ters yönde çalışarak açılmasına sebep olacaktır. Bu, en sağlıklı dolum şeklidir.
– Kartuşun içine hava basmamaya dikkat edin, dolum yaparken mürekkebin tamamını bir kerede boşaltmayın, 1-2 cc basıp, yarım santim geri çekerek hava alın. Kapalı bir hazneye hem hava hem mürekkep doldurmak kartuşunuzun sağlıklı çalışmasını engeller. Hava içeride sıkışır ve mürekkebe baskı uygular. Ya kartuş sızdırır ya da hiç yazdırmaz. Bu hava meselesi canınızı fazla sıkmasın. Zamanla, tecrübe ettikçe eliniz alışacak, mantığı kavrayacaksınız. Zira içinde hava bırakmış bile olsanız bunu sonradan tahliye edebileceğiniz için kartuşu bozmak gibi bir durum söz konusu olmaz.
netice;
Kartuşunuzu kendiniz doldurun ve hem kendi ekonominize hem de ülke ekonomisine katkınız olsun. Çevre kirliliğine izin vermeyin. Kaliteli mürekkepler edinin ve yazıcı firmalarının, dolum firmalarının yalanlarına kanmayın. Kocaman bir dolum makinesi gözünüzü boyamasın. Dolum işini iyi bilen, makineden daha iyi dolum yapar bunu asla unutmayın.
Not: Verdiğim dolum bilgilerini, HP 14-15-21-22-23-25-27-28-41-45-49-78-56-57–336-338, Lexmark 16-17-26-27-82-83-1970-1980 ve Canon’un chipli olmayan tüm kartuşlarında uygulayabilirsiniz.
